Westpoort, het grootste bedrijvenpark van de regio Amsterdam, is een onmisbare motor van de stedelijke en regionale economie. Met een mix van logistiek, productie, havengerelateerde activiteiten, circulaire bedrijvigheid, kantoor- en hotelfuncties, vormt Westpoort het kloppende hart van werkend Amsterdam. Ook vele kleinschalige, stadsonderhoudende functies vinden er hun plek. Maar deze intensief gebruikte werklocatie staat onder druk. Ruimte is schaars, de opgaven zijn groot en het beheer van het gebied piept en kraakt. Het lijkt tijd voor een strategisch grondbeleid dat Westpoort niet alleen in stand houdt, maar klaarstoomt voor de toekomst.

Een gebied vol potentie — en uitdagingen

De ruimtedruk in en rond Amsterdam vraagt om slimme keuzes. Nieuwe uitleglocaties zijn nauwelijks nog beschikbaar, terwijl de transitie naar een circulaire economie juist méér ruimte en flexibiliteit vergt. Westpoort is als omvangrijk werkgebied bij uitstek de plek om deze transitie vorm te geven. Maar dat vraagt wel om betere benutting van de bestaande ruimte, herstructurering van verouderde delen en toekomstgericht beheer. De huidige onderhoudsniveaus zijn te laag, eigendom is versnipperd, en gronduitgifte vindt vaak plaats zonder gebiedsbrede strategie. Er is sprake van versnippering, zowel fysiek als organisatorisch.

 

Van beheer naar investering

Westpoort verdient meer dan ad-hoc beheer. Dit gebied moet worden benaderd als een economische zone met strategische waarde — als een “gebiedsonderneming” met een heldere visie, sterke organisatie en gezamenlijke doelen. Dat betekent: gebiedsbeheer dat verder gaat dan ‘schoon, heel en veilig’. Denken als een ondernemer: wat willen we bereiken met Westpoort? Hoe maken we het gebied aantrekkelijk voor duurzame logistiek, innovatieve maakindustrie, circulaire hubs én voor kleinere bedrijven die de stad draaiend houden?

 

De bedrijven zelf zijn cruciaal in dit proces. Westpoort is van de ondernemers, maar overheid en ondernemers moeten samen optrekken om economische functies te behouden en het gebied toekomstbestendig te maken. Daarbij kan de inzet van een bedrijveninvesteringszone (BIZ) niet alleen een praktische vorm van samenwerking zijn, maar ook een strategisch instrument vormen om gedeelde belangen te organiseren.

Strategisch grondbeleid als hefboom

Een actief gemeentelijk grondbeleid is onmisbaar om de opgaven in Westpoort te realiseren. Strategische aankopen, het toepassen van voorkeursrechten en het denken in functiewijzigingen kunnen helpen om de ruimtelijke en economische potentie van het gebied beter te benutten. Door het creëren van grondwaarde, bijvoorbeeld via intensivering of het mogelijk maken van circulaire clusters, ontstaat ruimte voor investeringen in het gebied. De opbrengsten van die waardestijging moeten deels terugvloeien in de kwaliteit van Westpoort zelf.

Bovendien vraagt de herontwikkeling van delen van Westpoort om een lange adem. Van korte termijn grondexploitatie moeten we naar een langetermijnvisie, waarin maatschappelijke baten zoals werkgelegenheid, energie-infrastructuur en duurzaam ruimtegebruik meewegen. Hier ligt ook een rol voor alternatieve financieringsconstructies zoals gebiedsfondsen, waarin publieke middelen, ondernemersbijdragen en subsidies samenkomen.

Naar een nieuwe governance voor Westpoort?

De schaal en het belang van Westpoort vragen om een nieuwe governance-structuur. Gemeente en ondernemersverenigingen moeten gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor de ontwikkeling én het beheer van het gebied. Daarbij is het cruciaal om niet alleen te denken in kosten, maar vooral in opbrengsten: economische groei, werkgelegenheid, innovatie en duurzaamheid. Leren van andere gebieden, kennis uitwisselen en experimenteren met nieuwe vormen van samenwerking horen daarbij.

 

Conclusie: Westpoort als economische sleutelzone

Westpoort is geen standaard bedrijventerrein. Het is een vitale schakel in de Amsterdamse economie, en daarmee een logische plek om de grote transities van deze tijd concreet te maken. Door het gebied te benaderen als een strategisch investeringsproject — in plaats van een louter beheerstechnische opgave — kunnen we ruimte maken voor vernieuwing, samenwerking en waardecreatie. Dat vereist lef, regie en visie, maar levert een Westpoort op dat klaar is voor de toekomst